İSHALİ VE KUSMASI OLAN ÇOCUĞUN BAKIMI VE İZLEMİ

İshal Nedir ?

Dünya Sağlık Örgütü, bir günde üç defadan fazla sulu dışkılamayı ishal olarak tanımlamaktadır. Anne sütüyle beslenen bebeklerde ise her zamankinden daha sık ve sulu dışkılamayı ishal olarak kabul etmektedirler. Yalnızca sık dışkılama, kıvam bozuk değilse ishal sayılmaz. İshalde (diyare), bağırsak hareketlerinin artması, su ve mineral emiliminİN azalması sonucu günlük dışkı sayısı artar veya dışkı kıvamı bozularak yumuşak, sulu bir görünüm alır. Çocukluk çağında ishal yaz aylarında daha sık görülür ve genellikle mide ve barsakları etkileyen enfeksiyöz ajanlar (mikroplar) ile meydana gelir. Enfeksiyöz ajanlar insandan insana el-ağız yoluyla bulaştığı gibi, temiz olmayan su ve gıdanın ağız yoluyla alınmasıyla da bulaşır.

İshalin Belirtileri nelerdir?

• Sulu dışkılama,
• Acil dışkılama isteği ve dışkılamayı tutamama,
• Sık dışkılama,
• Susuzluk,
• Bulantı ve kusma,
• Ateş yükselmesi,
• Halsizlik,
• Karın bölgesinde ağrı ve gaz, ishalin genel belirtileridir.

Çocuğunuzu ishalden korumak için neler yapabilirsiniz?

- İlk 6 ay sadece anne sütü verin .(Biberonla beslenme ve ilk 6 ay anne sütü dışında besinler alma, ishalli hastalıklara yakalanma ihtimalini arttırır.)
-Dışarıda yiyecek bulundurmamaya çalışın. Yiyecekleri ağzı kapalı bir şekilde buzdolabında saklayın.
-Temizliğinden emin olmadığınız yiyecek ve içeçekleri asla vermeyin.
- El hijyenine dikkat edin, çocuklarınızın da ellerini hijyenik bir şekilde yıkamasını sağlayın.
- Süt ve süt ürünlerini tüketirken çok daha dikkatli davranın. Üretim ve son kullanma tarihleri ile saklama koşullarına bakın.

- Doktorunuz tarafından önerilen çocuk aşılarını zamanında yaptırın.

Doktora ne zaman başvurmalı ?

-Bebeğiniz 6 ayın altında ise

-İshal 3 günden daha uzun sürmüş ise

-Bebeğiniz sürekli kusuyor, ağızdan herhangi bir şey almıyorsa.

-Dışkıda kan ve sümüksü görünüm varsa

-İshalle birlikte ateş ve kusma varsa

-Sıvı kaybı bulguları varsa; idrar yapamıyorsa, ağladığında göz yaşı yoksa, bıngıldağı ve göz küreleri çökük ise, karın derisi çekilip bırakıldığında yerine yavaş dönüyorsa vakit kaybetmeden doktora başvurunuz.

Tedavi Planlaması

Tedaviyi doktorunuz çocuğunuzun gereksinimine göre düzenleyecektir. Ancak tedavi planlamasında üç önemli ilke vardır:

Birincisi, ishalle kaybedilen sıvı ve elektrolitlerin mümkünse ağız yoluyla geri alınması,

ikincisi, ağız yoluyla sıvı alımı yeterli değilse hekim önerileri doğrultusunda damar yoluyla destek tedavi verilmesi

üçüncüsü sebebe yönelik tedavi: gaita (dışkı) tahlili sonucu doktor tarafından gerek görülürse antibiyotik tedavisi.

İshal ve kusma anne babaları endişelendirebilir, bu endişe ve panikle de bazı yanlış uygulamalar yapabilmektedirler. Örneğin çocuğun susuz kalacağından korkup hızla birşeyler içirmeye çalışmak doğru değildir. Evet, sıvı almalıdır ama bunun yavaş yavaş, yudum yudum olması gerekmektedir.

İshalli çocuklarda sıvı kaybını karşılamak için su ve sulu içecekler verilmelidir. Henüz anne sütünden başka besin almayan bebekler, daha fazla emzirilmelidir; ek besin almaya başlamış en az 6 aydan büyük bebeklerde ise yoğurt, yağsız et, pirinç, haşlanmış patates, ekmek, şeftali, muz gibi besinler verilebilir. Mümkün olduğunca ağızdan beslenmeye devam edilmelidir. Öğün miktarı azaltılarak sayısı arttırılabilir. Bununla birlikte ishal sırasında yağlı besinler, çay, meyve suyu, kola gibi çok şeker içeren içeceklerden sakınılmalıdır.

Çocuğun ateşi mutlaka ölçülmeli, ateş varsa kompres yapılarak ateş kontrol altına alınmalıdır.

Çocukluk çağında görülen ishal vakalarının büyük çoğunluğu viruslara bağlıdır ve 3-6 gün içinde kendiliğinden düzelir. Antibiyotikler virusları öldürmediğinden ishal vakalarının çoğunda antibiotik kullanmaya ihtiyaç yoktur. İçinde kan ve mukus olan, yüksek ateş ve şiddetli karın ağrısı ile giden ishal vakalarında antibiyotik gerekebilir. Doktor vermeden antibiyotik kullanılmamalıdır.

Genel olarak ishalli çocuklara herhangi bir ishal kesici ilacın verilmesine gerek yoktur. Bu ilaçların ishalin kesilmesine katkısı olmadığı gibi, bazen ciddi zararlara yol açabilmektedir.

Bunları Biliyor musunuz?

• Çocuğunuzu Rota virüsünün neden olduğu ishallerden aşıyla koruyabileceğinizi,
• Kolanın ishali artırdığını biliyor musunuz?

Hülya Tonya

Acil Servis Sorumlu Hemşiresi