Ateşim Çıktı Ne Yapmalıyım?

Acil servise ateş yüksekliği ile gelen hastada doktor öncelikli olarak ateşin odağını bulmaya yönelir. Bu sebeple hastaya;

"Boğazınız ağrıyor mu?"

"Öksürüğünüz var mı?"

"İdrar yaparken yanmanız var mı?"

"İshaliniz, bulantınız var mı?" şeklinde odağı bulmaya yönelik sorular sorar.

Hasta bu tip odağa yönelik sorulara yol gösterici cevap veremezse, "belirgin bir yerim ağırmıyor ama tüm eklemlerim ağrıyor, çok halsizim" gibi odak belirtmeyen cevaplar verirse doktor fizik muayene ile odağı tespit etmeye çalışır. Hastanın boğazına bakar, akciğer seslerini dinler, karnını muayene eder. Fizik muayenede de bir ipucu yakalayamazsa hastadan boğaz kültürü alır, idrar tetkiki alır ve akciğer grafisini çektirir. Bunlarla birlikte kandaki enfeksiyon değerine bakar, vücudun bakteriyle savaşan hücreleri mi artmış, virusle savaşan hücreleri mi alarma geçmiş, tespit eder ve bir yol haritası çizer.

Örnek olarak; 39 C ateşi olan bir hastanın belirgin bir odak tariflemediğini, fizik muayenesinin ve idrar tetkikinin, akciğer grafisinin normal olduğunu düşünelim. Bu hastanın bakteriyle savaşan hücreleri çok belirgin olarak artmamışsa ve hasta 65 yaşın üzerinde değilse, kontrolsüz seyreden şeker hastalığı yoksa, kronik akciğer hastalığı yoksa, kanser tedavisi (kemoterapi) almıyorsa en doğru tercih antibiyotik başlamadan, sadece ateş düşürücüyle beklemek ve 48 saat içinde tekrar muayene etmektir. Antibiyotiklerin sadece bakteriler üzerine etkili olduğunu, viruslere karşı etkisiz olduğunu unutmamak gerekir.

Başka bir önemli nokta ise ateşin yükseldiği ilk saatlerde, vücudun, mikrobun çeşidi ne olursa olsun (virus ya da bakteri) ilk olarak bakteriyle savaşan hücreleri çoğaltarak yanıt vermesidir. İlerleyen saatlerde vücut mikrobu daha iyi tanır ve vücudun mikroba cevabı kan tetkiklerinde daha doğru bilgi verecek şekilde olur.

Bu bilgiler ışığında hastalarımıza tavsiyem; eğer yaşınız 65 yaşın altındaysa, eşlik eden kronik hastalığınız yoksa, ateşiniz yükseldiği takdirde odak belirginleşmeden önce bir süre sadece ateş düşürücü ilaç alarak beklemenizdir. Genel vücut ağrısının, eklem ağrısının bir odak olmadığını unutmayın. Yukarıda saydığımız odaklardan biri henüz belirginleşmemişse ilk 24 saatteki kan tablosunun doktoru yanıltabileceği ve gereksiz tetkiklere yönlendirebileceğini unutmayın. 24 saati aşan ateşlerde odak belirginleşmese bile acil servise başvurun ama sağlıklı bir bireyin odak belirginleşmediği takdirde ilk 24 saat sadece ateş düşürücü alarak beklemesinin, takiben hastaneye ilk başvuruda en az tetkikle doğru tanı konmasını sağlayacağını unutmayın ve lütfen doktorunuza başvurmadan antibiyotik kullanmaya başlamayın.