Toplardamarlarda ve Akciğerlerde Pıhtı Oluşumu ve Pıhtı Oluşumuna Yatkınlık

Kalıtımla aktarılan veya sonradan oluşan toplardamarlarda pıhtı oluşumuna zemin hazırlayan faktörler toplardamarlarında pıhtı gelişen hastaların çok büyük çoğunluğunda tanımlanabilmektedir. Yüzeyel toplardamar sistemindeki tıkanıklıklar derin toplardamar sistemine göre daha az ciddi olsa da kalıtımla aktarılan veya sonradan oluşan pıhtı oluşumuna zemin hazırlayan faktörler ile oluşabilmekte ve bunlar da akciğerlerde pıhtı oluşumuna ilerleyebilmektedirler. Kalıtsal trombofili toplardamarlarda pıhtı oluşumuna genetik bir yatkınlığı ifade eder. Kalıtsal pıhtılaşma eğiliminin en sık sebepleri faktör V Leiden mutasyonu ve protrombin gen mutasyonu olup, olgulardaki kalıtımsal eğilimin %50-60'ına karşılık gelirler. Protein S, protein C ve antitrombin eksiklikleri diğer kalıtımsal yatkınlıkları oluştururlar. Derin toplardamar sisteminde pıhtı oluşan hastalarda kalıtımsal pıhtı oluşumu yatkınlığı nedenleri normal insanlarda sadece %10 sıklıkta görülür iken %40 sıklığa kadar çıkabilir. Sonradan oluşan pıhtılaşma eğiliminin risk faktörleri daha önce geçirilmiş pıhtılaşma olması, yeni geçirilmiş büyük ameliyatlar, kateter kullanılmış olması, travma, hareketsizlik, kanserler, gebelik, doğum kontrol hapı ve bazı diğer ilaçların kullanımı ve kan sistemi ile ilgili olan veya olmayan önemli tıbbi hastalıklardır. Toplardamarlarda pıhtı oluşumundan şüphelenilen tüm hastalarda detaylı bir öykü alınmalı, fizik muayene yapılmalı, laboratuvar testleri ve tanıya yönelik görüntüleme testleri istenmelidir. 45 yaştan daha genç olan ve toplardamarlarında pıhtılaşma bulunan hastalarda tüm beş kalıtımsal pıhtılaşma meyli testi ile antifosfolipid sendromun tanısına yönelik araştırmalar yapılmalıdır.