Antik Oyuncaklar

Annemin beyaz ipliği makaradan çekip dikiş iğnesinin incecik deliğinden geçirmesini dört gözle bekliyorum. İpi çekmesiyle makara boşalıyor. İşte o makara yeni bir model araba inşa etmem için yetiyor. Tek bir makaranın deliklerinden geçirdiğim telin bir ucunu kıvırıp dışarı kaçmasına engel olurken, telin diğer uzun kısmını kendi göbeğim hizasına göre ayarlayıp daire şeklinde kıvırıp direksiyon haline getiriyorum. Kendi otomobilimi kendim yapıyorum. Şimdi boşalan makarayı, diğer makaranın yanına yerleştirip, dört tekerlekli yeni bir model geliştiriyorum.

Boşalan kibrit kutularını yarıya kadar açıp, birbirlerinin içine sokup tren şekline soktuğumu, bahçede toprağı çamur haline getirip kağnı yaptığımı, uzun bir söğüt dalını çember haline getirdiğimi, annemin yün yumağını top yapıp oynadığımı anımsıyorum.

Anılarımdaki oyuncaklar 60'lı yıllardan kalan antika oyuncaklarımdı. Hayallerimi geliştirdiler, şimdi satırlarımdalar…

…

Geçmişte çocukların hayalgücünü nasıl oyuncaklar etkiliyordu? Yaklaşık 3500 yıl önce Anadolu'da yaşayan Hititli çocukların oyuncakları nasıldı? O çocuklar da benim oyuncaklarıma benzer oyuncaklarla mı oynamışlardı? Ben, bu soruların cevaplarını yıllar içinde, arkeoloji müzelerini, oyuncak müzelerini gezdikçe aldım. Ankara, Gaziantep, Berlin, Çanakkale, İzmir, İstanbul'daki müzeler görebildiklerim…

Bir çocuk mezarından çıkarılan atlar, aslanlar, birbirine iple eklenen kolları ve bacaklarıyla günümüzdekilere benzeyen kuklalar, aşık kemiğinden ya da pişmiş topraktan yapılmış arabalar, savaş arabaları ya da çocuk oyunlarının resmedildiği antik vazolar… Köy hayatına özgü saman taşıma arabasının yıllara göre evrilmesini gösteren örnekler…

Kitaplardan okuduğum antik oyuncakları barındırdığını öğrendiğim ama gidemediğim ya da gidip de fotoğraflayamadığım müzeler de var… Mardin, Selçuk, Atina, Kahire, Basel, Antakya, Kayseri v.b.

…

Gelin, en kısa zamanda, çocuklarımızı, torunlarımızı onların ilgisini çekecek bir müzeye götürelim. Böylece, bir yandan onların müze gezme alışkanlığı edinmelerini, bir yandan da hayallerini geliştirecek sorular üretmelerini sağlayabiliriz.

MERAKLISI İÇİN KAYNAKÇA

Nejat Akar, Three thousand eight hundred year old toys of the Hittites. Eur J Ped, 2013;

Hangimizin albümünde oyuncağımızla bir fotoğrafımız yoktur? Stüdyoda yapılan fotoğraf çekimlerinde yanımızda mutlaka en sevdiğimiz oyuncağımız fon olarak kullanılmamıştır ki?